بررسی نقش معنویت در تاب‌آوری والدین دارای فرزند کم توان (تاخیر حرکتی)

چکیده
تولد فرزندی با کم‌توانی، به ویژه تأخیر حرکتی، خانواده را با چالش‌های روانی و اجتماعی گسترده‌ای مواجه می‌سازد که می‌تواند تاب‌آوری والدین را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. معنویت به عنوان یک منبع درونی قدرتمند، می‌تواند نقش مهمی در سازگاری مثبت با این شرایط ایفا کند. پژوهش حاضر با هدف اصلی بررسی نقش پیش‌بینی‌کنندگی معنویت و ابعاد آن در تاب‌آوری والدین دارای فرزند با تأخیر حرکتی انجام شد. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود که داده‌های آن با استفاده از تحلیل رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه والدین دارای فرزند با تأخیر حرکتی در ناحیه ۱ شهر مشهد در سال ۱۴۰۴ به تعداد 318 نفر بود. از این جامعه، نمونه‌ای به حجم 174 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند در دسترس انتخاب شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه تجارب معنوی روزانه (DSES) و پرسشنامه تاب‌آوری بزرگسالان (RSA) استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی ساده در نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین معنویت کل و تمامی مؤلفه‌های آن با تاب‌آوری والدین رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (P < 0.01). تحلیل رگرسیون نیز تأیید کرد که معنویت (β=0.444)، عامل احساس حضور خداوند (β=0.452)، عامل ارتباط با خداوند (β=0.416) و عامل احساس مسئولیت در قبال دیگران (β=0.347) همگی پیش‌بین‌های مثبت و معناداری برای تاب‌آوری هستند (P < 0.001). در این میان، "عامل احساس حضور خداوند" قوی‌ترین قدرت پیش‌بینی‌کنندگی را دارا بود. بنابراین معنویت یک منبع روان‌شناختی کلیدی و یک عامل محافظتی مهم برای والدین دارای فرزند با تأخیر حرکتی است. این سازه از طریق ایجاد معنا، فراهم آوردن آرامش و امید، ارائه راهبردهای مقابله‌ای مؤثر و تقویت حمایت اجتماعی، به طور قابل توجهی به افزایش ظرفیت تاب‌آوری والدین در مواجهه با استرس‌های مزمن کمک می‌کند. یافته‌ها بر ضرورت توجه به ابعاد معنوی در مداخلات بالینی و حمایتی برای این خانواده‌ها تأکید دارد. کلید واژه‌ها: معنویت، تاب‌آوری، والدین، فرزند کم‌توان، تأخیر حرکتی